Kempenhaeghe-brede aandacht voor binden en boeien blijft

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

Hoewel medewerkers van Kempenhaeghe in het medewerkersonderzoek uit 2020 aangaven in hoge mate tevreden te zijn over hun werkgever, heeft ook het Centrum voor Epilepsiewoonzorg te maken met de arbeidsmarktproblematiek. In het primair proces blijven functies voor de doelgroep Ernstig Meervoudig Beperkt (EMB) en complex gedrag langer open staan. Daarnaast zijn vacatures voor orthopedagoog/gezondheidszorg-psycholoog en Arts Verstandelijk Gehandicapten (AVG) steeds lastiger in te vullen. Het aanbod van gediplomeerde zorgprofessionals neemt af terwijl de groep medewerkers die vanwege pensionering uitstroomt aanzienlijk is. Om beter toegerust te zijn voor ontwikkelingen op personeelsgebied worden in 2022 managers ondersteund bij Strategische Personeels Planning (SPP) en scenario denken. Het meer ruimte bieden aan opleiden via de Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) leidt tot meer instroom van nieuwe medewerkers. In 2021 is ervoor gekozen de inzet van BBL’ers te verdubbelen. Daarnaast worden maattrajecten vormgegeven voor zij-instromers. Op basis van de ervaringen van 2021 zal ten aanzien van het BBL-beleid in 2022 meer aandacht worden besteed aan het verbeteren van de processen rondom selectie, inwerken en doorstroom naar andere locaties en het bieden van aangepaste werkbegeleiding. Dit zijn wij 2021 was een jaar waarin voor zorgprofessionals corona nog altijd op de voorgrond stond. Om medewerkers te werven werd net als in 2020 gebruik gemaakt van testimonials - het gebruiken van verhalen bij vacatures waarin een collega enthousiast vertelt over zijn of haar werk. Het meelopen op afdelingen wat door sollicitanten als zeer waardevol wordt ervaren, was als gevolg van corona helaas niet mogelijk. Het proces van onboarding is verder geprofessionaliseerd. Medewerkers worden onder meer verwelkomd met een persoonlijk pakketje. Vanwege corona werd een online introductiedag ontwikkeld. De interne scholingen konden helaas slechts beperkt doorgang vinden. Om teams toch te ondersteunen bij het aan de slag gaan met eigen ontwikkelpunten is via de afdeling Personeel & Organisatie het programma ‘Dit zijn wij’ ontwikkeld. Dit middel voor teamontwikkeling kon ook in kleine groepen of digitaal worden toegepast.

Aandacht voor functiedifferentiatie

De afgelopen jaren is de rol van de zorgmedewerker in relatie tot de cliënt veranderd. Bovendien is in huis in de loop van de jaren een variëteit aan taak-/functieomschrijvingen ontstaan. Om dit te vereenvoudigen en omdat er behoefte is aan functies die aansluiten op de uitstroomprofielen van beroepsopleidingen is het project functiedifferentiatie gestart. Proces In een stuurgroep zijn nieuwe passende functieomschrijvingen voor de verpleegkundige en agogisch opgeleide beroepsgroep voor heel Kempenhaeghe opgesteld. De nieuwe functies worden zowel in het Acedemisch centrum voor Epileptologie als Centrum voor Epilepsiewoonzorg geïmplementeerd met hierin enerzijds aandacht voor de diversiteit tussen de centra en anderzijds vooral ook oog voor de overeenkomsten in rollen en loopbaanpaden. De stuurgroep is verantwoordelijk voor informatie aan medewerkers, het betrekken van de ondernemingsraad als adviserende partij en besluitvorming richting raad van bestuur. Implementatie Medewerkers zijn in 2021 uitgebreid geïnformeerd. Er is een filmpje gemaakt over de stappen om te komen tot implementatie en in de interne media is aandacht besteed aan het project dat in het voorjaar van 2022 wordt afgerond. Inmiddels is per locatie met betrokken medewerkers, een P&O-adviseur, de inhoudelijk betrokken regiebehandelaar en de clustermanager een ‘denkbeeldige foto van de afdelingen’ gemaakt. Deze ‘foto’ geeft de samenstelling van het ideale team weer qua opleidingsniveau, opleidingsachtergrond, diverse functies en diversiteit in teams, passend bij de zorgvragen van de cliëntenpopulatie, en binnen een vastgesteld budget. Hierna wordt ‘de match’ gemaakt met de huidige medewerkers waarbij ambities en toekomstperspectieven worden meegenomen. In 2022 zal gedurende een overgangsfase gewerkt gaan worden vanuit de nieuwe functieomschrijvingen. Per team wordt bepaald welke ondersteuning hierbij nodig is. Met de functiedifferentiatie sluiten we beter aan bij ambities en achtergronden van medewerkers. Zo hoopt Kempenhaeghe een nog prettiger werkomgeving te creëren die resulteert in een nog hogere kwaliteit van zorg voor cliënten.

Expertise delen via CEW-experts

In 2021 is na twee jaar de pilot ‘CEW-expertfunctie’ afgerond. Welke expertiseontwikkeling heeft plaatsgevonden en hoe wordt het geborgd? Directiesecretaris Tanja van Dun vertelt erover. Het Centrum voor Epilepsiewoonzorg (CEW) heeft afgelopen jaren geparticipeerd in een Kempenhaeghe-breed project om te komen tot een nieuw functiegebouw. De werkgroep Phoenix, die zich binnen het centrum hierover boog, heeft zich ook beziggehouden met nieuwe functies. CEW-expert was één van die nieuwe functies waar behoefte aan was. Tanja: “We willen niet alleen de beste zorg aanbieden, maar ook het beste halen uit onze medewerkers. Dat doen we door medewerkers met ambitie uit te dagen en hun ambities te matchen met die van het Centrum.” Voor wat betreft de nieuwe functie van CEW-expert is gekozen voor een pilot van twee jaar. Hiervoor is een budget ter beschikking gesteld.

Voortrekkersrol Een van de voorbeelden die Tanja noemt, is de expertfunctie op het gebied van de Wet zorg en dwang. “We zochten medewerkers die een voortrekkersrol wilden vervullen in de implementatie van deze wet. Twee medewerkers bouwden enthousiast extra kennis op en ondersteunden met succes de invoering van de nieuwe wet. Door hen tijd en ruimte te geven om zich hierin te verdiepen, is er specifieke expertise op dit gebied ontwikkeld.”

Loket Ook andere medewerkers werden uitgenodigd om zich als CEW-expert te ontwikkelen. Medewerkers kozen zelf een onderwerp - altijd gerelateerd aan epilepsie - zochten een inhoudsdeskundige erbij en dienden een projectplan in waarin zij doel, beoogd resultaat en geschatte tijdsinvestering beschreven. Ook lichtten zij toe hoe de te ontwikkelen expertise ten goede zou komen van cliënten. Borging hiervan gebeurt via het ‘Loket Expertises CEW’. Dit loket telt inmiddels veertien experts die teams adviseren, coachen en ondersteunen bij vragen.”

Uiteenlopende onderwerpen In de afgelopen twee jaar zijn experts aan de slag geweest met onder meer Blended Diet, rouwbegeleiding en -verwerking, ervaringsdeskundigheid en de ouder wordende (dementerende) verstandelijk beperkte cliënt. Iedere expertgroep is begeleid door twee mensen uit de werkgroep Phoenix. Zij keken procesmatig mee. Na een eindpresentatie en terugkoppeling keren medewerkers in principe terug naar hun reguliere functie. Echter in overleg met leidinggevenden kan worden afgesproken om de expertfunctie als onderdeel van de reguliere functie te blijven uitoefenen en aan te sluiten bij het Loket Expertises CEW.

Evalueren Tanja: “We onderzoeken op dit moment de meerwaarde van de pilot. De voorlopige conclusie is positief. Voor 2022 hebben we een akkoord om verder te gaan en er is budget vrijgemaakt voor verlenging.”

CEW-experts zorg en dwang: lange adem nodig

Bewoners van het Centrum voor Epilepsiewoonzorg vallen onder de Wet zorg en dwang (Wzd). Deze - nog vrij nieuwe - wet regelt de rechten bij onvrijwillige zorg van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie). Medewerkers moeten hierover worden geïnformeerd en er zijn nieuwe regels op het vlak van documenteren van afspraken. Persoonlijk begeleider Chantal Kolsters heeft zich met collega Bernadette Reitsma verdiept in de materie. Samen vormen zij het expertteam Wet zorg en dwang. “We zijn invulling gaan geven aan de expertfunctie met het idee kennis over de wet beter te verspreiden, het bewustzijn te vergroten en in gesprek te gaan met collega’s over de uitvoering van de wet”, vertelt Chantal. “Als eerste hebben we ons gericht op de ‘vertaling’ van ons oude ‘middelen- en maatregelensysteem’ in het elektronisch patiëntendossier HiX en op het scholen van medewerkers. Zo droegen we verbeteringen en aanpassingen in de werkwijze in HiX aan." De Wzd kent een stappenplan dat moet worden doorlopen, maar dit was geen standaardcontent van de HiX-software.

Inmiddels zijn vier van de vijf stappen beschreven en geïmplementeerd in HiX. Waar nodig zijn bijbehorende hulpkaarten gemaakt voor de medewerkers. Ook de scholing is geregeld: elke drie maanden wordt een nieuwe groep persoonlijk begeleiders geschoold over de wet en de betekenis ervan. Andere protocollen Het proces verliep niet geheel zonder problemen. Chantal: “ChipSoft - leverancier van HiX - heeft een eigen kijk op het vastleggen van de Wet zorg en dwang in HiX, waardoor het systeem nog niet geheel ondersteunend is aan het proces. Daardoor hebben wij onze verwachtingen moeten aanpassen. Dat maakt het ingewikkeld en leidt tot extra werk. Maar uiteindelijk gaat de aanpassing van HiX lukken. We gaan door tot de problemen zijn opgelost.”

Hulpmiddelen “Een volgend aandachtspunt is de opzet van een depot van hulpmiddelen. We willen dat trippelhoezen, valmatten en dergelijke centraal worden opgeslagen. Dat is nu nog niet het geval”, legt Chantal uit. “Verder zijn Bernadette en ik aanspreekpunt geworden voor collega’s met vragen over toepassing van de wet”, vervolgt Chantal. “Na afronding van de pilotfase in oktober 2021, hebben wij nu een vaste aanstelling als CEW-expert.”

Aandacht voor dementerende cliënten

“Mijn interesse werd gewekt toen ik samen met een regiebehandelaar een cursus volgde over de ouder wordende, dementerende client met een verstandelijke beperking.” Woonbegeleider Marieke van de Kerkhof is kartrekker van de expertiseontwikkeling over dit onderwerp. Ze vertelt er met passie over. Marieke werkt op de Wilgendreef waar vooral oudere bewoners wonen. De kans op dementie is hier zeker aanwezig, vooral als het ouderen betreft die al een hersenbeschadiging hebben. “Een van de doelen van de pilot was het onderzoeken of de randvoorwaarden aanwezig waren”, vertelt Marieke. “Zijn we als Kempenhaeghe voldoende ingesteld op deze doelgroep? Aan welke voorwaarden moet een woning voldoen? Is het kennisniveau van de medewerkers voldoende?” Loket Expertises CEW Marieke sloot zich aan bij het landelijke programma ‘(H)erken jij dementie?’. Deze landelijke campagne vraagt aandacht voor dementie bij mensen met een verstandelijke beperking. Ook sloot ze zich aan als expert bij het Loket Expertises CEW. “Vanuit het Loket kwamen er vragen vanuit de verschillende teams, bijvoorbeeld over prikkelverwerking bij mensen

met een verstandelijke beperking en dementie. Ook heb ik samen met begeleiders gericht naar cliënten gekeken waarbij een vermoeden van dementie was.”

Plan van aanpak Marieke besprak bijvoorbeeld met de regiebehandelaar en persoonlijk begeleider van een cliënt met dementie de punten ‘wat is dementie’ en ‘hoe verloopt dit bij mensen met een verstandelijke beperking’. Samen is gezocht naar de beste manier om deze cliënt te begeleiden en te ondersteunen. In een teamvergadering is de theoretische kennis over dementie behandeld en gekoppeld aan de kenmerken van de betreffende client. Er is gekeken naar welke begeleidingsmethodiek het beste aansloot en hoe die bij de cliënt toegepast kan worden. Door theoretische kennis kon men het gedrag beter plaatsen en begrijpen.

Voldoening Toen Marieke ontdekte dat er op de afdeling geen verschil is tussen dag- en nachtverlichting ondernam ze ook actie. “Als je ouder wordt en gaat dementeren is het verschil tussen dag en nacht belangrijk. Samen met de nachtdienst en de clustermanager hebben we dit opgepakt en is de verlichting in ieder paviljoen aangepast.” De pilot is formeel afgesloten maar Marieke zet haar kennis graag verder in. “Het was voor mij een leerweg die veel heeft opgeleverd en ook heeft geresulteerd in persoonlijke groei. Ik haal er veel voldoening uit.”