Inzicht in kwaliteit
Kalender ‘Kwaliteit en Veiligheid’ brengt focus
Kwaliteit en veiligheid zijn veelomvattende onderwerpen. In alle teams is ten minste één van de medewerkers aandachtsfunctionaris voor dit onderdeel. Om de aandachtsfunctionaris te ondersteunen, is in 2024 een kalender ‘Kwaliteit en Veiligheid’ opgesteld.
Het doel van de kalender is enerzijds het stellen van prioriteiten. De kalender biedt houvast en richting voor aandachtsfunctionarissen en teams. Tegelijkertijd is de kalender een middel om centrumbrede onderwerpen en thema’s aan te jagen, door te ontwikkelen en te streven naar continue verbetering.
In de kalender staan de onderwerpen en thema’s die in 2024 specifiek extra aandacht verdienden. De onderwerpen komen voort uit wet- en regelgeving, audits of analyses naar aanleiding van incidenten. Denk hierbij aan niet-epilepsie gebonden vallen, handhygiëne, risico-inventarisatie en evaluatie.
Maand van de medicatieveiligheid
September 2024 was bijvoorbeeld de maand van de medicatieveiligheid. Aandachtsfunctionarissen hebben de VIM (Veilig Incidenten Melden)-meldingen van hun team in relatie tot medicatieveiligheid geanalyseerd. De resultaten zijn in een bijeenkomst besproken zodat teams van elkaar kunnen leren. Uit de analyse bleek bijvoorbeeld dat medicatie die niet in de baxterrol zit, wel eens wordt vergeten. Het team van de Eijnattenlaan heeft dit opgelost. Begeleider Rob Hanssen vertelt erover: “Wij maken gebruik van de daily huddle. Dit is een kort dagelijks overlegmoment. We overleggen op een vast tijdstip en bespreken dan bijzonderheden in het werk. Medicatie die niet in de baxter zit, staat op het bord dat wordt gebruikt voor de daily huddle. Tijdens de daily huddle kunnen we dan extra checken of deze medicatie is gegeven. Zo hebben we een extra check op de medicatie buiten de baxterrol.”
In 2025 staat het thema medicatieveiligheid weer op de kalender Kwaliteit en Veiligheid. We zullen dan bij teams ophalen of en hoe zij de besproken verbetermaatregelen toepassen. Zo maken we de PDCA (Plan Do Check Act)-cirkel rond.
Ethiek in de praktijk: het gebied van de Wet Zorg en Dwang (WZD)
Onvrijwillige zorg mag alleen als het écht niet anders kan: “Nee tenzij…”. Onvrijwillige zorg kan mensenrechten aantasten, zoals het recht op vrijheid, veiligheid, zelfbeschikking en lichamelijke integriteit. Onvrijwillige zorg schuurt met waarden die voor zorgmedewerkers belangrijk zijn voor goede zorg, zoals autonomie, niet schaden, weldoen en rechtvaardigheid. Daarom is het essentieel om samen in dialoog te gaan over wat goede zorg is. Een waardevol middel hiervoor is ethiekondersteuning.
Ethiekondersteuning biedt methodische en concrete handvatten om in dialoog te gaan over morele vraagstukken binnen de zorg. Een gangbare vorm van ethiekondersteuning is moreel beraad. De afwegingen en keuzes die tijdens een moreel beraad naar voren komen, worden - in het kader van moresprudentie - vastgelegd en geëvalueerd. Daarnaast dragen ethiekondersteuning en moreel beraad bij aan de bewustwording van onvrijwillige zorg. Dit sluit aan bij een van de aandachtspunten die recent in het rapport ‘Omgang met gedwongen zorg in de gehandicaptenzorg’ (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, 2024) onder de aandacht zijn gebracht
In 2024 hebben we moreel beraden gehouden over het onderwerp ‘insluiting’, een onderwerp dat raakt aan de kern van de Wet Zorg en Dwang Hierbij werden de perspectieven van ‘slachtoffer’ en ‘dader’ op scherp gesteld. In sommige situaties worden cliënten gezien als veroorzakers van onveilige situaties, bijvoorbeeld wanneer hun gedrag andere bewoners of zorgmedewerkers in gevaar brengt. Wat is dan het goede om te doen? Wie wordt ingesloten? Degene die het gedrag veroorzaakt, het slachtoffer, of zijn er meerdere slachtoffers? Ligt de consequentie eigenlijk wel bij de juiste persoon? En hoe verhoud je je als professional tot deze morele dilemma’s? Het zijn complexe situaties waarin veiligheid, vrijheid en rechtvaardigheid met elkaar in spanning kunnen staan. Met ethiekondersteuning worden deze situaties benaderd vanuit meerdere invalshoeken, wat bijdraagt aan een zorgvuldige afweging. De dialoog laat zien dat er grote gevolgen zijn voor de cliënt, diens familie en de begeleiding. Een WZD-maatregel kan voor alle betrokkenen veel teweegbrengen. Emoties zoals schuldgevoel, onmacht en verlies van vertrouwen kunnen effect hebben op het bieden van goede zorg. Door deze spanningsvelden bespreekbaar te maken, helpt ethiekondersteuning om gezamenlijk te zoeken naar wat goede zorg in specifieke situaties inhoudt, voor alle betrokkenen.
In 2025 staan we met elkaar stil bij het onderwerp ‘persoonlijke fixatie’ waarbij het gaat om alle vormen van bewegingsbeperkingen. Ook hierbij voeren we de dialoog over waarden als waardigheid, vrijheid, veiligheid, vertrouwen en bescherming.
Dwang in de zorg in 2024
In het Centrum voor Epilepsiewoonzorg is sinds de start van de registraties in cijfers zichtbaar dat fysieke fixatie en insluiting op de eigen kamer de meest voorkomende toepassingen van de Wet zorg en dwang zijn. In 2024 zijn er in totaal 800 toepassingen onder dwang geweest bij 65 unieke cliënten. Fysieke fixatie is de meest toegepaste maatregel, 545 keer bij 44 unieke cliënten. Insluiten op de kamer is 162 keer toegepast bij 16 verschillende cliënten.
Insluiten als thema
In overleg met de cliëntenraad is in 2024 specifiek aandacht besteed aan het thema insluiting op de eigen kamer. Dit is gedaan door morele beraden te houden met teams die insluiting vaker toepassen.. De beraden zijn begeleid door gespreksleiders moreel beraad van Kempenhaeghe. Het doel van het morele beraad is de impact van insluiten bespreekbaar te maken en te houden voor alle betrokkenen. Ouders en naasten zijn hiervoor ook uitgenodigd. Een ouder die aan het beraad deelnam: “Wij hebben het morele beraad als verhelderend, inzichtelijk en ook wel confronterend ervaren. Het is interessant om van verschillende disciplines te vernemen hoe zij hierin staan en waar zij tegenaan lopen.” Een medewerker gaf aan: “Fijn dat het niet over een oplossing is gegaan en dat er geen goed of fout is.” Een ander zegt: “Het is prettig om het gesprek ook met ouders te voeren en om vanuit hun (h)erkenning te ervaren.”
In 2025 besteedt CEW specifiek aandacht aan de andere veel toegepaste maatregel, fysieke fixatie.
Werken aan een ‘groene’ bedrijfsvoering
Kempenhaeghe richt zich doorlopend op het verbeteren en innoveren van expertise en dienstverlening in zorg en onderwijs. “Daar hoort ook focus op duurzaamheid en milieubewustzijn bij”, stelt manager Facilitaire Dienst Rob van der Velde. Kempenhaeghe heeft de Green Deal Zorg 3.0 ondertekend waarmee we ons committeren aan het minimaliseren van onze ecologische voetafdruk.
‘Zilver’ gehaald! Rob van der Velde: “In de afgelopen jaren hebben we al veel gedaan op het vlak van duurzaamheid. Via ‘Milieuthermometer Zorg’ structureren we onze aanpak en borgen we wat al in orde is.” Eind november 2024 heeft een initiële keuring voor certificering volgens de eisen van ‘Milieuthermometer Zorg’ plaatsgevonden. Voor het Centrum voor Epilepsiewoonzorg maakte de wijk Kloostervelden hiervan deel uit. Met het bronzen certificaat voor ogen, zijn we er trots op het certificaat ‘zilver’ te hebben behaald.
De Green Deal Zorg 3.0 is gericht op de hoofdthema’s
- Gezondheidsbevordering
- Kennis & bewustwording
- Energie en CO2-reductie
- Circulair werken
- Vermindering milieubelasting Medicijnen